Τη δυνατότητα του υπουργείου Υγείας να επιβάλει τον εμβολιασμό συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για τη δημόσια υγεία που δόθηκε σήμερα σε δημόσια διαβούλευση.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, στόχος είναι να αναδειχθεί η πρόληψη και να βελτιωθεί η προαγωγή και η προστασία της δημόσιας υγείας. Το σχέδιο νόμου, λαμβάνοντας υπόψιν ότι ως λαός ζούμε περισσότερο από το μέσο όρο των πολιτών της ΕΕ, αλλά ο χρόνος ζωής μας με καλή υγεία μειώνεται, έχει ως στόχο την «αντιμετώπιση των συμπεριφορικών παραγόντων, όπως η χρήση καπνικών προϊόντων, η κατάχρηση οινοπνευματωδών, η κακή διατροφή, η απουσία φυσικής άσκησης, τα φαινόμενα εθισμού και εξάρτησης από “νέους” κινδύνους, όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο. Όλα αυτά που έχουν αλλάξει τον τρόπο ζωής και αποτελούν βασικές αιτίες νοσηρότητας και πρώιμης θνησιμότητας: Καρδιοπάθειες, καρκίνους, πνευμονοπάθειες, παιδική παχυσαρκία, διαβήτη».

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, το νέο σχέδιο νόμου αναπτύσσεται γύρω από πολλούς και διαφορετικούς άξονες.

Θεσπίζεται 5ετές εθνικό σχέδιο δράσης για τη δημόσια υγεία, το οποίο είναι δεσμευτικό για τις υπηρεσίες υγείας, περιλαμβάνει μετρήσιμους στόχους, είναι κοστολογημένο με στόχο τη διαφάνεια αλλά και τη σταδιακή αύξηση της δαπάνης για τη δημόσια υγεία στο μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, προβλέπει ενδεχόμενες συμπράξεις μεταξύ φορέων του Δημοσίου, εθελοντικών οργανώσεων και άλλων φορέων.

Το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης»

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επίσης εθνικό πρόγραμμα πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης με την ονομασία «Σπύρος Δοξιάδης», το οποίο εντάσσεται στο εθνικό σχέδιο δράσης για τη δημόσια υγεία. Περιλαμβάνει δράσεις δημόσιας υγείας που υλοποιούνται με ευθύνη του υπουργείου Υγείας, παρέχονται δωρεάν από τους δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς που ορίζονται στο πρόγραμμα, και υλοποιούνται με σύμπραξη εποπτευόμενων οργανικών μονάδων και φορέων υπηρεσιών δημόσιας υγείας που καθορίζονται σε κάθε εθνικό πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένων των νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου.

Η πρωτογενής πρόληψη, περιλαμβάνει το εθνικό πρόγραμμα προαγωγής της υγιεινής διατροφής και της σωματικής άσκησης (ΕΠΠΣΑΥΔ) και έχει ως στόχο τον «έλεγχο και τη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την κακή διατροφή και την έλλειψη της σωματικής άσκησης. Επίσης το εθνικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του αλκοόλ (ΕΠΑΑ) για τον περιορισμό των παραγόντων κινδύνου από την έκθεση στο αλκοόλ και την ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων, που επιδρούν στην επίπτωση της συγκεκριμένης διαταραχής. Στην πρωτογενή πρόληψη υπάρχει το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών (ΕΠΕΜΒ.) που προβλέπει ότι σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, «μπορεί να επιβάλλεται δυνάμει απόφασης του υπουργού Υγείας, μετά από σχετική γνωμοδότηση της ΕΕΔΥ, υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου. Στο πλαίσιο της υπουργικής απόφασης θα ορίζεται η ομάδα του πληθυσμού ως προς την οποία θα καθίσταται υποχρεωτικός ο εμβολιασμός με καθορισμένο εμβόλιο, η τυχόν καθορισμένη περιοχή υπαγωγής στην υποχρεωτικότητα, το χρονικό διάστημα ισχύος της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, το οποίο πρέπει πάντοτε να αποφασίζεται ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας για συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού, και ρυθμίζεται η διαδικασία του εμβολιασμού και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια».

Τα προγράμματα δευτερογενούς πρόληψης περιλαμβάνουν το εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου (ΕΠΠΕ) για την πρώιμη ανίχνευση νοσημάτων υψηλού επιπολασμού. Στο πρόγραμμα, «εμπεριέχονται δράσεις πρόληψης, με πρωταρχική την καθιέρωση προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων των πολιτών για τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου, τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και την έγκαιρη διάγνωση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής». Επίσης, στη δευτερογενή πρόληψη εντάσσεται το εθνικό πρόγραμμα συστηματικού προγεννητικού και περιγεννητικού ελέγχου (ΕΠΠΓΕ), το οποίο στοχεύει στην προάσπιση της υγείας κατά την προγεννητική και περιγεννητική περίοδο. Αυτό «περιλαμβάνει δέσμη των επιστημονικά συνιστώμενων εργαστηριακών ελέγχων κατά την προγεννητική περίοδο καθώς και την επέκταση του εθνικού προγράμματος προληπτικού ελέγχου νεογνών (ΕΠΠΕΝ) ώστε η πρώιμη διάγνωση να αφορά στο σύνολο των σπάνιων αλλά σοβαρών νοσημάτων, που επιδέχονται θεραπείας και μπορούν να καταστούν ελεγχόμενα)».

Η τριτογενής πρόληψη

Στην τριτογενή πρόληψη συμπεριλαμβάνονται το εθνικό πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής ένταξης και αποκατάστασης για άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα (ΕΠΨΕΑΑΨΠ) και η επίλυση οργανωτικών θεμάτων των υπηρεσιών δημόσιας υγείας. «Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή διάθεση των πόρων και κατανέμονται οι δράσεις μεταξύ των πλέον αποτελεσματικών επιχειρησιακά φορέων» αναφέρεται στο σχέδιο νόμου.

Προς την κατεύθυνση αυτή δημιουργούνται:

Τμήμα κινητοποίησης του κοινωνικού κεφαλαίου στον τομέα της υγείας στο υπουργείο Υγείας, με αντικείμενο το συντονισμό και την υποστήριξη των εθελοντικών οργανώσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της δημόσιας υγείας και τη δημιουργία και τήρηση ειδικού μητρώου ελληνικών και διεθνών εθελοντικών οργανώσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες δύνανται να συμμετέχουν στην υλοποίηση δράσεων δημόσιας υγείας του εθνικού σχεδίου δράσης για την δημόσια υγεία.

Διευθύνσεις δημόσιας υγείας στις ΔΥΠΕ, ως το αναγκαίο ενδιάμεσο επίπεδο, η μέχρι σήμερα απουσία του οποίου, είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία επικοινωνίας εφαρμογής των πολιτικών δημόσιας υγείας από το κεντρικό επίπεδο του εθνικού συστήματος υγείας στα περιφερειακά επίπεδα.

Διυπουργικό συμβούλιο δημόσιας υγείας (ΔΙ.ΣΥ.ΔΥ). Σκοπός του ΔΙ.ΣΥ.ΔΥ είναι ο συντονισμός και η παρακολούθηση της εφαρμογής του εθνικού σχεδίου δράσης για τη δημόσια υγεία και η επίλυση σχετικών ζητημάτων πολυτομεακού και διατομεακού χαρακτήρα.

Επιτροπή εμπειρογνωμόνων δημόσιας υγείας (ΕΕΔΥ) ως επιστημονικό, συμβουλευτικό και γνωμοδοτικό όργανο του υπουργείου Υγείας.