Οι λόγοι είναι ιστορικοί, εκπαιδευτικοί, επαγγελματικοί και πολλές φορές οικογενειακοί, όταν η ιστορία του ατόμου συνδέεται με το τραγικό γεγονός που άφησε το αποτύπωμά του στο χρόνο.

Πρόκειται επί της ουσίας για ένα είδος εναλλακτικού τουρισμού που περιλαμβάνει αρκετές υποκατηγορίες, όπως το memorial tourism, το death tourism κ.α.

Λαμπρά παραδείγματα αξιοποίησης του σκοτεινού τουρισμού αποτελούν τo Ground Zero (μνημείο πεσόντων της 11ης Σεπτεμβρίου) στη Νέα Υόρκη, το Άουσβιτς στην Πολωνία, το Μουσείο Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον, το Colosseum στη Ρώμη και το Peace Memorial Park στη Χιροσίμα.

Στην Ελλάδα πολύ γνωστή και χαρακτηριστική περίπτωση Dark Tourism αποτελεί η Σπιναλόγκα και βεβαίως τα ουκ ολίγα ιστορικά ή στρατιωτικά νεκροταφεία, όπως το Συμμαχικό Βρετανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο Δοϊράνης ή το γαλλικό στρατιωτικό νεκροταφείο του Ζέιτενλικ, στη Θεσσαλονίκη.

Σκοτεινός τουρισμός στη Θεσσαλονίκη

Οι τουριστικές ευκαιρίες και οι προκλήσεις ανάπτυξης του «σκοτεινού τουρισμού» (dark tourism) για περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη, αλλά και για το σύνολο της χώρας, αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του Συνεδρίου της έκθεσης Philoxenia, η οποία μαζί με την Hotelia, βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι και αύριο στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Κωνσταντίνος Ζέρβας, σημείωσε πως αυτού του είδους ο τουρισμός αποτελεί ένα πεδίο βαθύτερης γνώσης της ανθρωπογεωγραφίας ενός τόπου, με τα λάθη, τις αστοχίες, ακόμη και τις θηριωδίες, ενώ την ίδια στιγμή αποκαλύπτονται όλα τα αρνητικά, που σημάδεψαν τις ζωές των κατοίκων, προκειμένου να μην επαναληφθούν.

«Η πόλη μας είναι ένας ανεξάντλητος τόπος πόνου και μαρτυρίας, που μπορεί να εξελιχθεί σε διεθνές σύμβολο», τόνισε χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος.

Στην πρώτη ενότητα του συνεδρίου, ο Τομεάρχης Τουρισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας κ. Αλέξανδρος Θάνος, ανέδειξε το συγκλονιστικό απόθεμα μνημείων της περιοχής, όπως οι τόποι μεγάλων μαχών, βίαιων συγκρούσεων και πολέμων. “Υπάρχει αποτύπωμα ισχυρό και σε μνημειακό επίπεδο. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913), το Μακεδονικό Μέτωπο στον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ΄Β Παγκόσμιος πόλεμος, η Εβραϊκή Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, τα Κοιμητήρια Ζέιτενλικ στην Θεσσαλονίκη, τα Κοιμητήρια της Βρετανικής Κοινοπολιτείας σε όλη την Κεντρική Μακεδονία, το μνημείο της Δοϊράνης, η Γραμμή Μεταξά, τα διάφορα μουσεία (Πολεμικό μουσείο, Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, Στρατιωτικά Μουσεία κα), συνιστούν μεταξύ άλλων αυτό το απόθεμα.

Ο Αν. Καθηγητής Κοινωνικής Θεωρίας του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ κ. Χρήστος Τσιρώνης, προσδιόρισε το φαινόμενο του σκοτεινού τουρισμού, λέγοντας πως είναι η πρακτική επισκέψεων σε μέρη, όπου η ανθρώπινη εμπειρία συνδέεται με την καταστροφή, τον θάνατο, την φρίκη, το μαρτύριο ή το πένθος. Ωστόσο υπεισέρχονται και διλήμματα στην ανάπτυξη του σκοτεινού τουρισμού, όπως το ζήτημα της πρόσβασης σε όλες τις πτυχές των γεγονότων, εάν τα τοπία-μνημεία θα παραμένουν ανερμήνευτα ή θα δίνεται κάποια εξήγηση, η μαζικότητα ή όχι πρόσβασης στον χώρο και το θέμα των εσόδων (εμπορική εκμετάλλευση).