Μια από τις αλλαγές ή μάλλον ανατροπές, που έφεραν τα capital controls, ήταν η υποχρεωτική χρήση καρτών για συναλλαγές της καθημερινότητας. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας δείχνουν εντυπωσιακή αύξηση του αριθμού των αγοραπωλησιών με πλαστικό χρήμα, ωστόσο οι ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ βρίσκονται αντιμέτωποι με κύμα παραβατικότητας, που σχετίζεται με τη χρήση μετρητών.

«Οι ηλεκτρονικές πληρωμές επέτρεψαν σε πολύ κόσμο να πει ότι θέλει να πληρώνει με κάρτα» παρατηρεί ο Διοικητής της ΑΑΔΕ σε μια συνέντευξη στο περιοδικό του ΔΝΤ, που εστιάζει στο πρόβλημα φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, παρά τη αύξηση της χρήσης καρτών και την υποχρεωτική εγκατάσταση POS. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Cardlink, τα “μηχανάκια” διπλασιάστηκαν και έφτασαν σε περίπου 700.000 ως το τέλος του 2018, ενώ η αξία των συναλλαγών έφτασε στα 31,5 δισεκ. ευρώ. Υπάρχει, όμως και η άλλη όψη του νομίσματος.

Πλαστικό χρήμα: Ανενεργό το 1/4 των POS

Περίπου το 1/4 των POS, που εγκαταστάθηκαν τη διετία 2017- 2018, παραμένουν ανενεργά κι αυτό αν μη τι άλλο ενισχύει την αίσθηση ότι πολλές συναλλαγές γίνονται τοις μετρητοίς και τις περισσότερες φορές μακριά από τα φώτα της εφορίας. Σύμφωνα με το αφιέρωμα του ΔΝΤ, σε αντίθεση με τους νέους ανθρώπους αλλά και τους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων, που δείχνουν να έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση καρτών ακόμα και για συναλλαγές μικρής αξίας, οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας και οι κάτοικοι στην περιφέρεια προτιμούν το μετρητό.

Το ΔΝΤ εστιάζει, φυσικά, στην πρακτική κυρίως των ελευθέρων επαγγελματιών- που σημειώνει ότι αποτελούν το 30% του εργατικού δυναμικού- να παζαρεύουν τη μη έκδοση απόδειξης, με καλύτερες τιμές και τη χρήση μετρητών. Σύμφωνα με το άρθρο, αυτή η πρακτική μεταφέρει τα φορολογικά βάρη στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.

Κίνητρα για την χρήση πλαστικού χρήματος

Πέρα από τις καμπάνιες για την ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης στους καταναλωτές- φορολογούμενους, η ΑΑΔΕ και το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζονται να φέρουν κίνητρα χρήσης καρτών ή μάλλον αντικίνητρα για τη χρήση μετρητών. Το σενάριο της διατήρησης ή αύξησης του αφορολογήτου εφόσον “χτίζεται” με ηλεκτρονικές δαπάνες είναι πάντα στο τραπέζι, ενώ θεωρείται βέβαιη η υποχρεωτική ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για συναλλαγές όπως η πληρωμή των ενοικίων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία στο τέλος του 2018 ανήλθε σε 17 εκατ., καταγράφοντας αύξηση 1% σε σχέση με το 2017 και επιβεβαιώνοντας τη σταθεροποίηση του ρυθμού έκδοσής τους μετά την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και στις αναλήψεις μετρητών το 2015. Ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών το 2018 ανήλθε σε 924 εκατ., από 720 εκατ. συναλλαγές το 2017, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση κατά 28%.

Η μέση αξία ανά συναλλαγή συνέχισε την πτωτική πορεία της και το 2018 και ανήλθε σε 70 ευρώ, από 82 ευρώ το 2017 και 108 ευρώ το 2016. Η μεγαλύτερη μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή εντοπίζεται στις συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες καθώς μειώθηκε σε 72 ευρώ, από 85 ευρώ το 2017. Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων εκτιμάται ότι, όπως και το προηγούμενο έτος, οι κάρτες πληρωμών, και ιδιαίτερα οι χρεωστικές κάρτες, χρησιμοποιούνται κυρίως για μεγάλο αριθμό πληρωμών μικρής αξίας.

πηγή