Κλεπτομανία 
 
Το κύριο χαρακτηριστικό της κλεπτομανίας αφορά την επαναλαμβανόμενη αδυναμία αντίστασης του ατόμου στην παρόρμηση που το καταβάλει να κλέψει αντικείμενα, ενδύματα κλπ. τα οποία δεν χρειάζεται για προσωπική χρήση ή άλλη οικονομική απολαβή.  
 
Τα είδη που κλέβει του είναι συνήθως άχρηστα, τα πετάει ή πολλές φορές επιστρέφονται άμεσα ή ακόμη τα ξεχνάει κρυμμένα σε κάποια ντουλάπα του σπιτιού του. Στην κλεπτομανία η ικανοποίηση και η ευχαρίστηση προέρχονται από την πράξη που διαπράττεται και όχι από το αντικείμενο που αποκομίζει ο δράστης. Συνήθως ο κλεπτομανής στις περισσότερες περιπτώσεις έχει χρήματα για να αγοράσει αυτό που επιθυμεί.  

 
Ο πάσχων βιώνει μια αυξανόμενη αίσθηση έντασης και διέγερσης πριν την κλοπή και νιώθει ότι δεν μπορεί να αντισταθεί στην τέλεση της πράξης αυτής. Η παρόρμηση που τον καταβάλλει βιώνεται σαν μια ανεπιθύμητη σκέψη που δεν ελέγχει, σαν μια «ξένη» εισβολή στην ψυχική και διανοητική του κατάσταση, δεν μπορεί να αντισταθεί και διαπράττει την κλοπή νιώθοντας άμεσα μια έντονη ευχαρίστηση και ανακούφιση. Οι κλεπτομανείς γνωρίζουν ότι αυτό που διαπράττουν δεν είναι ηθικά ή νομικά επιτρεπτό.  
 
Η παρόρμηση που τους καταβάλλει, όμως, τη στιγμή εκείνη, είναι έντονη και συνειδητή. Δεν θέλουν να κλέψουν αλλά δεν μπορούν να αντισταθούν στην παρόρμησή τους. Γι’ αυτό και το επόμενο στάδιο συναισθημάτων που βιώνουν είναι οι ενοχές.  

 
Η κλεπτομανία μπορεί να καταγράφεται ως σύμπτωμα και κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου η εκδήλωση των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλλει, δηλαδή μπορεί να σημειώνεται σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους και στη συνέχεια να διακόπτεται για ένα χρονικό διάστημα, να εμφανίζει μια σταθερή συχνότητα περιστατικών κλοπών (1-2 φορές την εβδομάδα) ή να περνούν μήνες ή χρόνια χωρίς να διαπράττεται καμία κλοπή. Γενικά η εκδήλωση της διαταραχής τείνει να είναι χρόνια και εμφανίζεται σε υψηλότερο ποσοστό στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες σε αναλογία 2:1.  

Πρόληψη και θεραπευτική παρέμβαση 
 
Το άτομο που πάσχει από κλεπτομανία βιώνει μια εξαιρετικά «μοναχική» αλλά και ριψοκίνδυνη κατάσταση «εξάρτησης» από την οποία νιώθει ότι δεν μπορεί εύκολα να διαφύγει. Σπάνια αναζητά βοήθεια για το πρόβλημά του, καθώς θεωρεί ότι οι άλλοι δεν θα πιστέψουν ή δεν θα κατανοήσουν το κίνητρο των πράξεών του. Συχνά, μάλιστα, αναφέρεται ότι το χαμηλό ποσοστό καταγραφής περιστατικών κλεπτομανίας οφείλεται και στο ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό πασχόντων που αναζητούν βοήθεια σε αρμόδιες υπηρεσίες ή σε ειδικούς στον χώρο της ψυχικής υγείας. Επίσης, πολλοί κλεπτομανείς αποφεύγουν να αναζητήσουν βοήθεια καθώς θεωρούν ότι απειλούνται και από μια πιθανή καταγγελία. Στο σημείο αυτό τονίζεται ιδιαίτερα η κάλυψη του υπεύθυνου ιατρού, ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού κλπ. από το ιατρικό απόρρητο και η μη υποχρέωσή του να καταγγείλει το περιστατικό. 
 
Η γνωστική / συμπεριφοριστική θεραπεία αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του πάσχοντα και σε λανθασμένες αντιλήψεις (π.χ. η ζωή είναι άδικη», «δεν υπάρχει πουθενά ασφάλεια», «κανείς δεν είναι τίμιος έτσι κι αλλιώς») που διακινούν και συντηρούν τη συμπεριφορά της κλεπτομανίας. Το άτομο επανεκπαιδεύεται σε νέες πιο εποικοδομητικές συμπεριφορές. Συχνά προτείνεται και η οικογενειακή θεραπεία (family therapy), ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εφήβων, καθώς παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο όπου το «μυστικό» της κλεπτομανίας αποκαλύπτεται για πρώτη φορά και τα συναισθήματα ενοχής συζητούνται με εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της οικογένειας. 
 
Τέλος, ειδικοί σύλλογοι ή κέντρα υπηρεσιών συμβουλευτικής για άτομα που εκδηλώνουν συμπτώματα κλεπτομανίας ή διαπράττουν μικροκλοπές για διάφορες αιτίες (χρήση ουσιών, κατάθλιψη κλπ.) συναντώνται συχνά σε χώρες του εξωτερικού. 
 
Είναι γεγονός ότι ο νόμος δεν αναγνωρίζει καμία διάκριση ή ελαφρυντικό για τις περιπτώσεις της κλεπτομανίας. Η ποινή που επισύρεται για κλοπές είναι η ίδια σε περιστατικά κλεπτομανίας, μικροκλοπών ή άλλων σχετικών παραβατικών πράξεων. Για το λόγο αυτό ο πάσχων πρέπει να συνειδητοποιεί έγκαιρα ο ίδιος τις διαστάσεις του προβλήματός του και να αναζητεί βοήθεια.  

 
Όλοι οι άνθρωποι μπορούν εν δυνάμει, σε μια ευάλωτη στιγμή της ζωής τους, να εμπλακούν σε έναν φαύλο κύκλο παθολογικής συμπεριφοράς, να νιώσουν την ανάγκη να επιβραβεύσουν τον εαυτό τους παίρνοντας κάτι χωρίς να πληρώσουν από ένα κατάστημα. Υπό συγκεκριμένες περιστάσεις της ζωής, η γραμμή που διαχωρίζει την παραβατική ή μη συμπεριφορά, την παθολογική από τη φυσιολογική δεν είναι πάντα ευδιάκριτη!  

Αν νιώθετε ότι δεν έχετε τη δύναμη να τα βγάλετε πέρα με την κλεπτομανία,  
ΜΗΝ ΔΙΣΤΑΣΕΤΕ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟΥΣ.  Υπάρχει θεραπεία όπως και για όλες τις ψυχικές ασθένειες. Η ψυχική ασθένεια δεν είναι ντροπή είναι απλά – μια ασθένεια – και αντιμετωπίζεται. Από εμάς εξαρτάται!  

Κυριάκος Ασίκογλου

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής

Msc: ψυχολογίας