Ουσιαστικά η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη ημέρα της καθ’ αυτού νηστείας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής του Πάσχα, διότι την εβδομάδα της Τυρινής καταλύουμε απ’ όλα εκτός από το κρέας. Ενώ από την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η αυστηρή νηστεία μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο.

Πολλοί χριστιανοί την περίοδο αυτή παλαιότερα έφτιαχναν ένα ειδικό ψωμί που ονομαζόταν “κυρά Σαρακοστή” και συμβόλιζε την Τεσσαρακοστή του Πάσχα. Ήταν σε σχήμα γυναίκας που ήταν τυφλή, κουφή και με κλειστό στόμα, διότι την περίοδο αυτή ο άνθρωπος προσπαθεί να μην μιλάει για να μην κατακρίνει και να έχει κλειστό το στόμα για τη νηστεία, να μην βλέπει και ακούει ασχήμιες.

Η γυναίκα αυτή συνήθως κράταγε ένα σταυρό ή δώρα που συμβολίζουν τις ελεημοσύνες. Τέλος είχε επτά πόδια που συμβόλιζαν τις επτά εβδομάδες της Τεσσαρακοστής. Ο χαρταετός έχει τη δική του συμβολική μέσα στο χώρο της εκκλησίας. Προέρχεται από την Κίνα όμως στο Βυζάντιο απέκτησε νόημα για τους χριστιανούς. Και γι’ αυτό η “ουρά” του χαρταετού πρέπει να συμβαδίζει με το μέγεθός του, διότι η ουρά και ο χαρταετός συμβολίζουν τον άνθρωπο, την ψυχή και το σώμα του.

Η λαγάνα συμβολίζει ένα ιστορικό γεγονός που έγινε στην Παλαιά Διαθήκη στον λαό του Ισραήλ, όπου μέχρι και σήμερα φτιάχνεται με τον ίδιο τρόπο.