Εντοπίσαμε τα 10 συχνότερα πράγματα που λέμε λάθος στο παιδί μας και με τη βοήθειας μιας παιδοψυχολόγου εξηγούμε τι καταλαβαίνει ο παιδικός εγκέφαλος από αυτό που ακούει. Επίσης, προτείνουμε τρόπους αντίδρασης και αντιμετώπισης, ανάλογα με την κατάσταση.

1. Πού χτύπησες; Θα το κάνω «ντα»

Το παιδί καταλαβαίνει: Ό,τι δεν μου αρέσει το χτυπάω. Άρα δεν είναι κακό να χτυπάμε. Έτσι, μην απορήσετε όταν το παιδί θα αρχίσει να χτυπάει κι εσάς τις ίδιες. Σίγουρα αν θα το κάνει θα προσπαθήσετε να του δείξετε ότι αυτό που κάνει δεν είναι σωστό. Ωστόσο, το παιδί λαμβάνει μπερδεμένα μηνύματα από εσάς. Δηλαδή βλέπει τον ίδιο άνθρωπο να του λέει δυο διαφορετικά πράγματα, αντίθετα μεταξύ τους. Αυτό του δημιουργεί σύγχυση και ανασφάλεια. Τα μπερδεμένα, διπλά μηνύματα συνδέονται με την εμφάνιση πολλών ψυχικών διαταραχών στο μέλλον.

Πώς να αντιδρούμε: Μπορούμε όταν θα χτυπήσει απλά να πούμε «Δεν πειράζει» ή «Δεν πειράζει, την επόμενη φορά θα προσέξεις πιο πολύ» Ή απλά να αγκαλιάσουμε το παιδί και να το φιλήσουμε.

2. Μπράβο! Καλό παιδί!

Το παιδί καταλαβαίνει: Δηλαδή, αν δεν κάνω αυτό που μου λέει είμαι κακό παιδί. Ωστόσο, σίγουρα το «κακός» το ακούει από εσάς να το χρησιμοποιείτε για να χαρακτηρίσετε κάτι πραγματικά κακό. Έτσι, όταν δεν κάνει αυτό που του ζητάτε νιώθει άσχημα για τον εαυτό του και όχι για την συμπεριφορά του. Αν αυτό γίνεται σε καθημερινή βάση, υπάρχει ο κίνδυνος να πληγώσουμε την αυτοεκτίμηση του παιδιού.

Πώς να αντιδρούμε: Όταν κάνει κάτι όμορφο ή σωστό χρειάζεται να είμαστε συγκεκριμένοι. «Τι όμορφη ζωγραφιά που έκανες!» ή «Μπράβο που άκουσες τη μαμά και καθόσουν στην καρέκλα» «Μπράβο που μίλησες χαμηλόφωνα όταν ήθελες να μου ζητήσεις νερό».

3. Τι θέλεις να κάνουμε μετά;

Το παιδί σκέφτεται: Τι πρέπει άραγε να απαντήσω; Ποιο είναι το σωστό; Γιατί με ρωτάει; Η ίδια δεν ξέρει; Εγώ είμαι αυτός/η που αποφασίζω. Αν όμως το παιδί πει για παράδειγμα, ότι θέλει να πάει στις κούνιες και εσείς το βάλετε τιμωρία για κάτι, θα σκέφτεται ότι φταίει εκείνο που ήθελε να πάει στις κούνιες. Όταν το παιδί νιώθει ότι έχει εκείνο την εξουσία αναπτύσσει έναν ψευτοδυναμισμό. Το αίσθημα ότι μπορεί να κάνει ό, τι θέλει, κάτι που δεν θα μείνει μόνο για την στιγμή που θα το ρωτήσετε, αλλά θα είναι μια γενική του αίσθηση. Έτσι, θα δυσκολεύεστε να θέσετε τα όρια, που είναι απαραίτητα για την υγιή ανάπτυξή του. Επίσης, το παιδί μπερδεύεται όταν έχει πολλές επιλογές και νιώθει ανασφάλεια.

Τι να του λέτε: Να του ανακοινώνετε την επόμενη δραστηριότητά του με τόνο σίγουρο, ήρεμο και ευχάριστο.

4. Αν το ξανακάνεις η μαμά θα κλαίει (ή θα στεναχωρηθεί)

Το παιδί καταλαβαίνει: Κάνω την μαμά να κλαίει. Έχω την δύναμη να στεναχωρώ τη μαμά. Άρα όταν η μαμά θα είναι στεναχωρημένη, μάλλον θα έχω φταίξει εγώ.
Επειδή τα παιδιά δεν μπορούν να διαχειρίζονται τις παρορμήσεις τους και σίγουρα δεν ξέρουν ακόμη να διαχωρίσουν το σωστό από το λάθος, σίγουρα όλο και κάτι θα κάνει το παιδί που δεν θα πρέπει. Άρα έτσι, το κάνουμε να σκέφτεται ότι στεναχωρεί τη μαμά ή τον μπαμπά του.

Το ζήτημα δεν είναι να επιβάλλουμε πειθαρχία στα παιδιά έχοντας την αίσθηση ότι το κάνουν για εμάς. Τα παιδιά δεν πρέπει να σκέφτονται τους γονείς τους! Πρέπει να γίνεται το ανάποδο! Επίσης, οι γονείς πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά να σκέφτονται το καλύτερο για τον εαυτό τους. Έτσι θα αναπτύσσουν υγιής προσωπικότητες.

Επίσης, τα παιδιά δεν πρέπει να λυπούνται, να προβληματίζονται και να στεναχωριούνται για τους γονείς. Έχουν ήδη πολλά να διαχειριστούν: To μεγάλωμά τους!

Έχω δει πολλούς ενήλικες που ως παιδιά ήταν πιο ώριμα από την ηλικία τους έχοντας την ευθύνη να σκέφτονται για τους γονείς τους, που τελικά έμειναν συναισθηματικά ανώριμοι (Το σύνδρομο του Πήτερ Πάν/γονεϊκό παιδί).

5. Μην πιάνεις το τσουτσούνι (ή το πιπί) σου. Κακό! (ή Βρώμικο)

Το παιδί σκέφτεται: «Είναι κακό να ασχολούμαι μα τα γεννητικά μου όργανα. Είναι βρώμικα και κακά» Αν ενοχοποιούμε τον αυνανισμό ενοχοποιούμε τις σεξουαλικές φαντασιώσεις και άρα την σεξουαλική ανάπτυξη και ωρίμανση του παιδιού. Γνωρίζω πολλές γυναίκες που δυσκολεύονται να φτάσουν σε οργασμό και πολλούς άντρες που αντιμετωπίζουν σεξουαλικές δυσλειτουργίες, επειδή σκέφτονται το σεξ σαν κάτι κακό, αμαρτωλό και βρώμικο.

Πώς αντιδρούμε: Σεβόμαστε τις σεξουαλικές ανάγκες του παιδιού (οι οποίες αρχίζουν από τα 2 χρόνια περίπου) και αν το κάνει σε δημόσια θέα, μόνο τότε του λέμε ήρεμα και ευγενικά να το κάνει μόνος/η του στο δωμάτιό του και ότι δεν είναι ευγενικό να το κάνει όταν είναι κάποιος άλλος μπροστά.

6. Θα έρθεις αγκαλίτσα; Όχι; Τότε κι εγώ θα φύγω

Το παιδί σκέφτεται: H Μαμά (ή ο μπαμπάς) θα με εγκαταλείψουν αν δεν κάνω αυτά που μου ζητάνε. Άρα είναι κάτι που μπορεί να κάνουν ανά πάσα στιγμή (γιατί ξέρει ότι δεν θα μπορεί πάντα να κάνει το σωστό). Έτσι, ζει με τον φόβο. Μπορεί επίσης να εκδηλώνει έντονο άγχος αποχωρισμού.

Πώς να αντιδρούμε: Αν το παιδί δεν θέλει να μας αγκαλιάσει ή να μας φιλήσει, δεν πρέπει να το πιέζουμε. Θα το κάνει όταν θελήσει το ίδιο. Γενικά τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ελεύθερα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους όποια κι αν είναι αυτά. Έτσι, δεν θα φοβόμαστε ότι μας κρύβουν πράγματα που μπορεί να γίνονται και να τα στενοχώρησαν.

7. Πάρε το ποτήρι αλλά μην το ρίξεις στο πάτωμα και κάνει μπαμ

Το παιδί σκέφτεται: Ωραίο ακούγεται αυτό. Ας το κάνω να δω τι θα γίνει. Θα το δοκιμάσω!
Δεν πρέπει να μιλάμε για την αταξία στα παιδιά πριν την κάνουν! Είναι σα να τους γνωρίζουμε κάτι καινούριο που σίγουρα θα τους εξάψει την περιέργεια.

Πώς να τους μιλάμε: Όταν το παιδί, ετοιμάζεται να κάνει κάτι επικίνδυνο, τα προειδοποιούμε μια φορά ότι αν το ξανακάνει θα μπει στην τιμωρία. Μόλις το ξανακάνει, αμέσως το βάζουμε τιμωρία.

8. Έκανες την πιο ωραία ζωγραφιά στην τάξη; Ή ήσουν το καλύτερο παιδί στην τάξη;

Το παιδί σκέφτεται: Για να είναι ωραία πρέπει να είναι η πιο ωραία, για να είμαι καλό πρέπει να είμαι το καλύτερο. Αν δεν είμαι το καλύτερο δεν είμαι καλό.
Το παιδί μπαίνει συνεχώς στη διαδικασία να συγκρίνεται με τα υπόλοιπα παιδιά, κάτι πολύ αγχωτικό. Επίσης νιώθει μειονεκτικά για τον εαυτό του καθώς δεν αναπτύσσει αίσθημα υψηλής αυτοαξίας. Πάντα, το αν νιώθει άξιος ενήλικας, θα εξαρτάται από τους άλλους. Άρα θα γίνει ένας ενήλικας που θα ζητά συνεχώς την επιβεβαίωση από τους γύρω του καθώς κατά βάθος δεν θα πιστεύει στον εαυτό του.Έχω δει πολλούς ανθρώπους με διαταραχή πανικού, φοβίες και κατάθλιψη, οι οποίοι έχουν ακριβώς το παραπάνω σκεπτικό.

Πώς να αντιδρούμε: «Μπράβο!» (για την προσπάθεια, την δημιουργικότητα, την συγκέντρωση, την αφοσίωση, την υπακοή, την πειθαρχία, την συνέπεια) Λέξεις που μπορούμε να αναφέρουμε μετά το «μπράβο» ανάλογα με την περίσταση.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην του πείτε: Μπράβο είσαι πολύ έξυπνος, γιατί είναι πολύ γενικό. Ειδικά ένα μεγαλύτερο παιδί που πηγαίνει σχολείο, χρειάζεται επιβράβευση για κάτι συγκεκριμένο που κάνει και όχι γενικό.

9. Μην κλαις. Μπράβο! Καλό παιδί!

Το παιδί σκέφτεται: Aν κλαίω είμαι κακός/ιά. Άρα είμαι κακός/ιά (γιατί σίγουρα κάποια στιγμή θα θελήσει να κλάψει για κάτι). Το πιθανότερο είναι να καταπιέζει το συναίσθημά του ή να το κρύβει όταν για παράδειγμα έγινε κάτι στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο και το έκανε να κλάψει.

Πώς να αντιδρούμε: Απλά προσπαθούμε να καταλάβουμε το γιατί κλαίει και ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράζεται με το λόγο. Σε καμία περίπτωση δεν πάμε να σταματήσουμε το κλάμα του.

10. Την γιαγιά την πήρε ο Θεούλης

Το παιδί σκέφτεται: O Θεούλης είναι κακός, πήρε μακριά κάποιον που αγαπώ.
Αν θέλετε να καλλιεργήσετε την πίστη στο παιδί σας, καλό είναι να του μιλάτε ξεκάθαρα για τα θεία. Κάτι καλό δεν μπορεί να κάνει κάτι κακό.

Τι να του πείτε: Η γιαγιά θα είναι πάντα στην καρδιά σου και στο μυαλό σου. Έτσι, μπορείς να την βλέπεις όποτε θέλεις, αρκεί να κλείνεις τα μάτια σου και να την σκέφτεσαι.