Η λογοθεραπεία, είναι η επιστήμη της παθολογίας του λόγου και της επικοινωνίας που ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και έρευνα των διαταραχών επικοινωνίας δηλαδή των διαταραχών του λόγου, της φωνής, της ομιλίας και της επικοινωνίας  παιδιών και ενηλίκων.

Προβλήματα λόγου

Ένα παιδί με προβλήματα στην ομιλία μπορεί να:

• Μπερδεύει τους ήχους σε μία λέξη
• Αδυνατεί να μιμηθεί συγκεκριμένους ήχους ή ομάδες ήχων
• Παραλείπει ήχους ή/και συλλαβές από τις λέξεις

Ένα παιδί με προβλήματα στο λόγο μπορεί να δυσκολεύεται να:

• Καταλάβει αυτά που του λένε
• Βάζει λέξεις μαζί και σχηματίζει προτάσεις
• Βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις που χρειάζεται για να εκφραστεί και να συντάξει σωστά τις προτάσεις του
• Παίρνει μέρος σε μία συζήτηση
• Εκφράζεται με ευκολία και ανάλογα με τις περιστάσεις

Το παιδί που παρουσιάζει προβλήματα στην επικοινωνία (λόγο ή/και ομιλία) χρειάζεται λογοθεραπεία. Κάθε θεραπευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συνεργασία του/της ειδικού λογοπεδικού με την οικογένεια και εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού, το είδος και τη σοβαρότητα του προβλήματος. Σε γενικές γραμμές πρέπει να αποφεύγετε να το διακόπτετε και να το διορθώνετε συνεχώς, αλλά επιβάλλεται  να επαναλαμβάνετε σωστά κάθε τι που σας λέει.

Προβλήματα ακοής

Από 1,5 μέχρι 5 χρονών το παιδί σας θα πρέπει:

• Να σας ακούει όταν το φωνάζετε από ένα διπλανό δωμάτιο
• Να ακούει και να κατανοεί τον διάλογο των μεγάλων
• Να ακούει τηλεόραση και μουσική στην ίδια ένταση όπως τα υπόλοιπα άτομα του περιβάλλοντός του
• Να έχει φυσιολογική ποιότητα φωνής
• Να έχει φυσιολογική εξέλιξη της ομιλίας και του λόγου (άρθρωση, φωνολογία, λεξιλόγιο, σύνταξη)
• Να σχετίζεται με συνομήλικα παιδιά και να δημιουργεί σχέσεις ανάλογα με την ηλικία του

Αν κάτι από τα παραπάνω σας δημιουργεί ερωτηματικά, σε πρώτη φάση θα πρέπει να συζητήσετε με τον παιδίατρό σας, ο οποίος θα συστήσει, ανάλογα με την περίπτωση, ένα εξειδικευμένο ακουολογικό κέντρο όπου οι ειδικοί (ακουολόγος παιδοψυχίατρος, ψυχολόγος, λογοπεδικός, ειδικός δάσκαλος κλπ) θα επιληφθούν των προβληματισμών σας.
Στην περίπτωση που το παιδί θα χρειαστεί επιπλέον γλωσσική εξάσκηση για τη βελτίωση της επικοινωνίας του, απαιτείται λογοπεδική παρέμβαση που θα του δώσει όλες τις ευκαιρίες για την εξέλιξη του λόγου.

Τραύλισμα

Κατά τη φυσιολογική εξέλιξη της ομιλίας (στις ηλικίες περίπου 2,5 – 3,5), καθώς ο λόγος του παιδιού αναπτύσσεται ταχύτατα, μπορεί να παρουσιαστεί μια δυσκολία στη ροή της ομιλίας. Εάν αυτό αρχίσει να σας απασχολεί, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον/την ειδικό.

Πως εδραιώνεται ο Τραυλισμός

• Με τη σκέψη ότι είναι ντροπή να μη μιλάει κανείς με ευφράδεια.
• Με τη συστηματική συγκέντρωση στις λεπτομέρειες του μηχανισμού της ομιλίας που μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερα λάθη.
• Με την έντονη προσπάθεια να είναι κάποιος ευφράδης.
• Με την ανάπτυξη στρατηγικών αποφυγής (φθόγγων, λέξεων κοινωνικών καταστάσεων) για τη μείωση του τραυλισμού.

Ο τραυλισμός πρέπει να αντιμετωπισθεί όσο νωρίτερα γίνεται, με τη συνεργασία του ειδικού, της οικογένειας και ατόμων του στενού περιβάλλοντος Ο ειδικός λογοπεδικός, σε συνεργασία με  ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, παιδίατρο, παιδοψυχίατρο, βοηθά να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες με κατανόηση, ενδιαφέρον και σωστούς χειρισμούς.

Μαθησιακές δυσκολίες

• Έχει το παιδί σας προβλήματα στο σχολείο;
• Έχει δυσκολίες στην οργάνωση και διατύπωση των σκέψεών του;
• Ξεχνάει αυτά που έχει διαβάσει στο σπίτι; Διαβάζει ακόμα συλλαβιστά;
• Είναι το γράψιμό του δυσανάγνωστο;
• Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη;

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες

Ο όρος Μαθησιακές Δυσκολίες αναφέρεται σε μαθητές με κανονική νοημοσύνη χωρίς οργανικά και συναισθηματικά προβλήματα, που όμως, δεν μπορούν να ακολουθήσουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του σχολείου με επιτυχία.
Τα πρώτα προβλήματα εμφανίζονται όταν το παιδί ξεκινήσει το δημοτικό, οι ενδείξεις, όμως μπορεί να υπάρχουν από την προσχολική ηλικία (λ.χ. δεν μιλάει καθαρά).

Πιθανές δυσκολίες στην ανάγνωση στον γραπτό λόγο

Στον γραπτό λόγο μπορεί να παρουσιασθούν δυσκολίες όπως:

• Καθρεπτισμός γραμμάτων
• Παραλείψεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων
• Σύγχυση κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων
• Επαναλήψεις γραμμάτων ή λέξεων
• Μη κατανοητός γραφικός χαρακτήρας
• Λέξεις ενωμένες μεταξύ τους
• Έλλειψη σημείων στίξης

Η εικόνα αυτή είναι αντιπροσωπευτική κυρίως των δυσλεκτικών μαθητών.

Πιθανές δυσκολίες στην ανάγνωση

Στην ανάγνωση μπορεί να παρουσιασθούν δυσκολίες όπως: :

• Αργή ή συλλαβιστή ανάγνωση
• Παράληψη γραμμάτων, συλλαβών, λέξεων ή και προτάσεων
• Δυσκολία επανεύρεσης της σωστής σειράς όταν η ανάγνωση του κειμένου διακόπτεται

Πότε πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια Ειδικού;

Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι οι δυσκολίες εμφανίζονται από την πρώτη δημοτικού και μπορεί να συνεχίζονται μέχρι και τις τελευταίες τάξεις του λυκείου. Πολλά παιδιά μπορεί να τις καλύπτουν, αλλά μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια αν βλέπετε ότι το παιδί σας θέλει να συμμετέχει στο μάθημα αλλά δεν μπορεί. Οι δυσκολίες που εμφανίζει το παιδί με δυσλεξία ή μαθησιακή δυσκολία, μπορεί να συνοδεύονται και από άλλες ενδείξεις που δύσκολα εντοπίζονται από το δάσκαλο, τους γονείς ή τον παιδίατρο. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής τους είναι η έγκαιρη παρέμβαση από τον ειδικό, που συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και την πρόληψη δευτερογενών κοινωνικών, συναισθηματικών και εκπαιδευτικών δυσκολιών.

Νευρολογικές διαταραχές

Οι νευρολογικές παθήσεις οφείλονται σε αιτίες όπως είναι τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι εκφυλιστικές νευρολογικές παθήσεις (Parkinson’s, Motor Neuron Disease, Σκλήρυνση Κατά Πλάκας, ALS κλπ.)

Ο ρόλος του/της Λογοπεδικού είναι σημαντικός τόσο στην πρόληψη και την οξεία φάση, όσο και στην αποκατάσταση. Η παρέμβασή του αποβλέπει στην πλήρη αξιοποίηση των υπαρχόντων δεξιοτήτων με την παράλληλη προσπάθεια να αποτρέψει την επιδείνωση των δυσλειτουργιών που επιφέρουν οι νευρολογικές αυτές παθήσεις. Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται τις κατατάσσουν σε:

Αφασία ή δυσφασία είναι μία επίκτητη διαταραχή του λόγου που την χαρακτηρίζει η απώλεια συγκεκριμένων γλωσσικών λειτουργιών που έχουν να κάνουν με την ικανότητα α) να παράγουμε λεκτικά μηνύματα (να βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις, να τις βάζουμε μαζί για να συντάξουμε λεκτικά μηνύματα τα οποία τελικά εκφωνούμε στους ακροατές μας) και β) να κατανοούμε το λόγο των άλλων (να προσλαμβάνουμε και να καταλαβαίνουμε λέξεις, σειρές λέξεων και τα νοήματα που σηματοδοτούν αυτές οι σειρές και να ανταποκρινόμαστε ανάλογα) γ) να χρησιμοποιούμε το γραπτό λόγο (να γράφουμε και να διαβάζουμε).

Δυσαρθρία είναι η δυσκολία στην άρθρωση εξαιτίας μόνιμης ή παροδικής νευρολογικής ή μυϊκής βλάβης. Άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να έχουν υποτονία ή υπερτονία ή έλλειψη αίσθησης στους μύες τους στόματος και σαν αποτέλεσμα να έχουν δυσκολία στην άρθρωση και σε ορισμένες περιπτώσεις σιελόρροια. Η δυσαρθρική ομιλία ακούγεται περίπου σαν την ομιλία κάποιου που βρίσκεται σε κατάσταση μέθης. Η σοβαρότητα της δυσαρθρίας εξαρτάται από το είδος  το σημείο και το μέγεθος της νευρολογικής βλάβης.

Δυσπραξία είναι δυσκολία στον προγραμματισμό και εκτέλεση αρθρωτικών κινήσεων απουσία μυϊκής βλάβης. Είναι νευρολογικής φύσεως δυσκολία αλλά σε πιο κεντρικό επίπεδο από τη δυσαρθρία. Ο ασθενής με δυσπραξικά χαρακτηριστικά στην ομιλία μιλά με πολλαπλές αποδόσεις της ίδιας λέξης και ενώ μπορεί να πει αυθόρμητα μία λέξη δυσκολεύεται να την πει με εντολή ή με μίμηση.